Gmina Tykocin

Gmina Tykocin zajmuje powierzchnię 20 730 ha. Liczba jej mieszkańców według danych GUS z 2019 roku to 6 242 osoby. Jest położona nad rzeką Narew, częściowo na terenie Narwiańskiego Parku Narodowego, w obrębie Biebrzańskiego Parku Narodowego i na skraju Puszczy Knyszyńskiej. Odległość do Białegostoku wynosi 27 km.

Blisko 600-letnie miasto Tykocin jest najstarszym i najpiękniejszym zespołem urbanistycznym historycznego Podlasia. W naszych czasach zyskał miano perły baroku. Wielki historyk profesor Stanisław Herbst w studium poświęconym polskiej urbanistyce nazwał kompozycję przestrzenną Tykocina dalekim tchnieniem Placu Świętego Piotra w Rzymie. Dziś Tykocin, jest znany na całym świecie. Corocznie odwiedza go ok. 80 000 turystów, zachwycając się jego niezwykłą historią, nastojem i licznymi zabytkami.

Kościół Trójcy Przenajświętszej (1740-1750)

Doskonale zachowany barokowy zespół architektoniczny ufundowany przez hetmana Jana Klemensa Branickiego, o wyjątkowych walorach historycznych i artystycznych w polskiej architekturze barokowej. Pierwszy w Polsce, wybitny przykład adaptacji do potrzeb architektury sakralnej palladiańskiej koncepcji założenia pałacowego, stosowany w polskiej architekturze rezydencjonalnej dopiero w 2. poł. XVIII wieku. Wyposażenie barokowo-rokokowe.

Klasztor Bernardynów (1771-1790)

Doskonale zachowany, jednorodny stylowo, późnobarokowy zespół klasztorny ufundowany przez hetmana Jana Klemensa Branickiego, o wyjątkowych walorach historycznych. Forma klasztoru założonego na rzucie podkowy pozwala zaliczyć obiekt do grupy klasztorów wzorowanych na barokowych rozwiązaniach pałacowych.

Dworek Administratora (XVIII w.) – obecnie budynek Urzędu Miejskiego w Tykocinie

Domek Administratora został wzniesiony na tykocińskim Nowym Mieście w XVIII w. z fundacji Jana Klemensa Branickiego i wraz z zespołem innych budynków stanowił ośrodek handlu zbożem. Budowla ta kontynuowała funkcje powstałego wcześniej, w 1571 r., w tym samym miejscu, Nowego Dworca. Tę wcześniejszą budowlę zrealizował dla króla Zygmunta Augusta, budowniczy zamku tykocińskiego Job Preyfus. Stąd administrowano podlaskim dziedzictwem króla, jego państwem knyszyńsko-tykocińskim, które ten monarcha ukochał, gdzie też zmarł. Nowy Dworzec był obiektem spotkań humanistów, ludzi kultury. W czasach Ostatniego Jagiellona w 1572 r. zamieszkiwał tu znakomity humanista, poeta i starosta tykociński Łukasz Górnicki. Bywali u niego Maciej Strubicz, kartograf królewski, Piort Fizyk z Poznania, medyk królewski, Job Preytfus architekt, Jan Bukowski, namiestnik dozorujący arrasy, a nawet Jan Kochanowski i wielu innych. Nowy Dworzec po zniszczeniu w 1656 r., w trakcie wojen doby potopu, odbudowano. Obecnie w Dworku Administratora znajduje się Urząd Miejski.

Gmina Tykocin jako Beneficjent Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020 realizowała projekt „Renowacja XVIII-wiecznej Rezydencji Ekonomicznej z zagospodarowaniem terenu w Tykocinie” nr WND-RPPD.08.06.00-20-0209/18 Oś priorytetowa VIII: Infrastruktura dla usług użyteczności publicznej 8.6 Inwestycje na rzecz rozwoju lokalnego 9.4 Inwestycje dokonywane
w kontekście strategii na rzecz rozwoju lokalnego przez społeczność.

Okres realizacji projektu: 30.10.2018 – 30.12.2019

Całkowita wartość projektu: 1 055 956,98 PLN

Wydatki kwalifikowane: 820 893,02 PLN

Dofinansowanie UE: 697 759,06 PLN

Przedmiotem projektu było przywrócenie barokowych cech zabytkowego budynku dawnej Rezydencji Ekonomicznej w Tykocinie z zagospodarowaniem terenu na cele kulturowe. W ramach projektu zostały przeprowadzone prace w zakresie zewnętrznej renowacji obiektu: pokrycia dachowego i elewacji, dostosowując wygląd budynku do innych zabytków wybudowanych w tym samym stylu architektonicznym charakterystycznym dla miasta (barok). Zagospodarowanie terenu wokół obiektu obejmowało przede wszystkim stworzenie zewnętrznego tarasu przeznaczonego m.in. na organizację wystaw poświęconych regionowi. W ramach projektu wyznaczone zostały także miejsca postojowe, w tym miejsca dla osób niepełnosprawnych oraz położono nową kanalizację deszczową w celu ochrony zabytkowego obiektu oraz przyległego terenu przed podtopieniami powodującymi m. in. odpadanie tynków, rozwój grzybów i porostów na ścianach.   

Wzrost atrakcyjności obiektu wpłynął na poprawę atrakcyjności turystycznej miasta Tykocin oraz ogólnie obszaru objętego Lokalną Strategią Rozwoju Lokalnej Grupy Działania N.A.R.E.W. Realizacja inwestycji przyczyniła się do poprawy stanu oraz wykorzystania potencjału dziedzictwa kulturowego i wzrostu dostępności Rezydencji.

Dolina Narwii

Gmina Tykocin to także zachwycająca przyroda, ptaki i zwierzęta. Na terenie gminy znajduje się:

Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Narwi”, gdzie rzeka rozlewa się tworząc labirynt koryt, starorzeczy i malowniczych zakoli wypełniających całą szerokość doliny. Wokół roztaczają się obszary siedlisk regularnie użytkowanych rolniczo i terenów torfowo-bagiennych. Tereny podmokłe rozciągają się po obu stronach rzeki i są drugimi co do wielkości po Bagnach Biebrzańskich tego typu obszarem w Europie Środkowej. Okolice nadnarwiańskie są atrakcją ornitologiczną o każdej porze roku. Stwierdzono tu gniazdowanie ponad 150 gatunków ptaków.

Bagno tykocińskie zajmujące powierzchnię 400 ha. Stanowi ono fragment Doliny Narwi położonej między wsią Góra a miastem Tykocin. W jego skład wchodzą łąki, nieużytki, wody stojące oraz starorzecza.

Pentowo – Europejska Wieś Bociania

Pentowo siedlisko szlacheckie uhonorowane tytułem Europejskiej Wsi Bocianiej. Na dachach swoich zabudowań mieści ponad 25 gniazd bocianich.

Inne atrakcje przyrodnicze z terenu gminy Tykocin to liczne pomniki przyrody np. jesion wyniosły i aleja 155 drzew we wsi Stelmachowo, jałowiec pospolity we wsi Krosno, dwie lipy drobnoliściaste i dąb szypułkowy w Rzędzianach oraz głazy narzutowe we wsi Sierki i Leśniki.

Wzrastająca w ostatnich latach funkcja turystyczna i kulturalna gminy oraz rozrastająca się baza noclegowa sprawiły, że miasto i gmina Tykocin jest doskonałym ośrodkiem do organizowania zbiorowych form wypoczynku, szkoleń i kursów.

Kiermusy

Kiermusy słyną z bazy turystyczno-noclegowej – znajduje się tam 5 drewnianych domów, tzw. Dworskie Czworaki, dworek, karczma, basen, ośrodek SPA, dom letniskowy zwany Domkiem Rasputina, most widokowy na rzece Narew, makieta granicy polsko-rosyjskiej, zamek Jantarowy Kasztel i inne atrakcje.